Alertheid en de ontwikkeling van zelfregulatie in de (Jeugd)hulpverlening volgens de 3 pijlers: emotionele verwerking, prikkelverwerking en communicatie
Inleiding
Het goed kunnen reguleren van emoties en zintuiglijke prikkels helpt ons om onze arousal af te stemmen op de activiteit, hierdoor ontstaat een passende alertheid. Met een goede alertheid kunnen we leren, ontwikkelen en ons sociaal verhouden. Wanneer er regulatieproblemen zijn is er gedrag die niet afgestemd is op de activiteit of omgeving waardoor er een mismatch ontstaat. Dit roept bij de sociale omgeving een reactie op waardoor gedragsproblemen makkelijk kunnen ontstaan. Kinderen worden regelmatig om deze gedragsproblemen aangemeld bij jeugdhulp.
Inhoud
In deze cursus wordt in 3 dagen een goede basis gelegd om als zorgverlener te leren begrijpen waarom kinderen/jongeren soms zo boos, druk of juist zo teruggetrokken zijn. De voorwaarde om weer tot leren en relateren te komen wordt uitgelegd aan de hand van de 3 pijlers: prikkelverwerking, emotionele regulatie en communicatie. Aan bod komt hun invloed op de alertheid, het normale proces van de ontwikkeling van co-regulatie naar zelfregulatie en praktische handvatten om deze ontwikkeling weer op gang te brengen. Dit vraagt ook inzicht in de patronen die
tussen mensen bestaan die mogelijk in de weg zitten. De rol van ouderbegeleiding wordt dan ook uitgebreid besproken.
Tijdens de training komen de volgende onderwerpen aan bod:
- Theorie en achtergrond van alertheid, co-regulatie en zelfregulatie en communicatie.
- Inzicht in gezinspatronen en hoe de samenwerking tussen ouders, netwerk en de jeugdige
versterkt kan worden. - Inzicht in eigen handelen op cliënt- en systeemniveau
- Praktische tools om de alertheid doelmatig te beïnvloeden.
- Praktische handvaten om als hulpverlener zicht te krijgen op welke manier iemand reguleert
en communiceert en wat de cliënt, verzorgers en netwerk hierin nodig hebben.
Doelgroep
De cursus is geschikt voor medewerkers/professionals (jeugdhulpverleners, begeleiders, leerkrachten, psychologen, (ortho)pedagogen) in de zorgverlening (HBO +) die werken met kinderen en/of mensen met een verstandelijke beperking.
Dag 1 – Prikkelverwerking:
Een mens ervaart de wereld vanuit de sensorische prikkelverwerking. Dit sensorisch systeem bestaat uit de exterosensoren: tactiel, visueel, auditief, geur en smaak, de propriosensoren: vestibulair en proprioceptief, en de interosensoren: geven aan of het warm/koud is, je honger of pijn hebt. Al deze prikkels beïnvloeden onze alertheid. Wanneer de prikkels niet goed verwerkt worden in de hersenen kan een kind blijven hangen in een sterk verhoogde of verlaagde alertheid. Hierdoor is de alertheid niet meer afgestemd op de activiteit waardoor gedragsproblemen makkelijk kunnen ontstaan en cognitief en sociaal leren ondergeschikt wordt aan het overlevingsmechanisme (fight-fright-flight).
Aan het eind van dag 1 kan de zorgverlener:
• De alertheid herkennen van zichzelf en de ander, signaleringslijsten gebruiken.
• Herkennen welke factoren van invloed zijn op de alertheid.
• Het programma “Hoe draait jouw motor?” gebruiken.
• De ontwikkeling van co-regulatie naar zelfregulatie in gang zetten bij het kind.
Dag 2 – Emotionele verwerking:
Leren hanteren/ervaren van emoties is een belangrijke voorwaarde om te kunnen komen tot ontwikkeling van zelfregulatie. Pas dan kan een kind leren zijn gedrag, aandacht en cognitie te sturen. Doel is dan ook het leren herkennen van de problemen hierbij en het kunnen veranderen van ontstane niet-helpende patronen.
Aan het eind van dag 2 kan de zorgverlener:
• Het verschil herkennen tussen emoties en gedrag.
• De waarde zien van de ontstane patronen en handvaten hebben om deze los te laten en ander gedrag aan te leren.
• Weten hoe de emotieregulatie werkt en welke factoren hier invloed op hebben.
• De link begrijpen en kunnen gebruiken van op emoties afgestemde communicatie.
• De eigen inbreng afstemmen op de emotionele behoeftes van het kind.
• De ontwikkeling van emotionele co-regulatie naar zelfregulatie in gang zetten bij het kind.
• Ouders helpen hun kind beter te begrijpen en de systeemdynamiek te veranderen.
Dag 3 – Communicatie:
Communicatie is meer dan alleen taal gebruiken. Elke communicatie heeft een doel en onderliggende motieven. In de omgang met elkaar is communicatie vaak niet afgestemd op de ander en is onduidelijk wat het doel is. Hierdoor ontstaan patronen tussen mensen die diep kunnen doorwerken in je leven. Hoe stem je af op de ander, welke techniekeninterventies kun je inzetten? Communicatie heeft een grote invloed op de alertheid en het sociale welbevinden.
Aan het eind van dag 3 kan de zorgverlener:
• De verschillende communicatiestijlen herkennen.
• Een afgestemde communicatiestijl hanteren die het kind helpt zijn alertheid te reguleren.
• De ouders helpen hun bewustzijn te vergroten over de communicatiestijl van hun systeem.
• De ouders leren hun communicatie af te stemmen op de behoefte van hun kind.
Werkwijze
De training is gericht op de praktijk (formeel leren). Er wordt een combinatie gemaakt van theoretische achtergronden met de praktijk.
Urenbelasting
Cursusdagen zijn van 9.30 tot 16:30 met een half uur pauze
Contacturen: 19,5 uur
Zelfstudie: 4 uur
Accreditatie punten
Deze cursus is ter accreditatie aangeboden bij het SKJ
Certificaat
Deelnemers ontvangen een certificaat bij 100% fysieke aanwezigheid en wanneer de cursus met voldoende resultaat wordt afgerond.
Literatuur
De cursisten krijgen voorafgaand aan elke bijeenkomst online literatuur toegestuurd.
Over de trainers
Cora van den Tol is oprichtster van Stichting De Enghoeve, Jeugd-GGZ instelling in Uitwijk. Vanuit haar basisberoep als logopedist heeft ze verschillende specialisaties gedaan waaronder Sensorische Informatieverwerkingstherapeut, Autismespecialist, Emotioneel lichaamswerk, Equitherapie en Systeemtherapie. Ze heeft 12 jaar gewerkt als docent, tutor en examinator bij Hogeschool Rotterdam op de post-HBO opleiding Sensorische informatieverwerking en heeft
verschillende andere cursussen en opleidingen verzorgd. De methodiek van waaruit De Enghoeve werkt is door haar ontwikkeld en met medewerking van vele anderen verankerd in de werkwijze.
Ylona Mijnster is directeur-bestuurder van Stichting De Enghoeve, Jeugd-GGZ instelling in Uitwijk. Zij heeft als GZ-Psycholoog en Orthopedagoog gewerkt binnen de Specialistische GGZ en binnen de specialistische zorg van vg-instellingen (jeugd en volwassenen). Daarnaast is zij EMDR-therapeut en Cognitief Gedragstherapeut.
Evaluatie
Na elke cursusdag vindt er een schriftelijke evaluatie plaats over de inhoud, werkvormen en deskundigheid van de opleider.
Aantal deelnemers
Maximaal 20 deelnemers kunnen deelnemen.
Locatie
Stichting de Enghoeve, Uitwijk 7
Datum
Najaar. De cursus kan ook incompany gegeven worden, vraag vrijblijvend naar de kosten.
Kosten
595 euro
